Gele bermen

Door: Annemarie Pannekoek

 

”Het was mijzelf nog niet zo opgevallen maar inderdaad, er staat dit jaar heel veel geel in de bermen en iets minder anders gekleurde wilde planten. Een kleine brainstorm over het hoe en waarom brengt me direct terug bij de lange hete droge zomer die we in 2018 hebben gehad. Heel veel meerjarige bermplanten zullen die uitputtingsslag niet hebben overleefd. Zelfs planten met penwortels verdroogden. Zeker als ze in zandige taluds stonden. Het is dan logisch dat de zaadplanten het daarop volgende jaar de overhand nemen en koolzaad is nu eenmaal een pionierplant die makkelijk aanslaat. Een gevaar voor de biodiversiteit is hij zeker niet. De groei en hoeveelheid van deze bermsoorten is altijd afhankelijk van externe factoren als bijvoorbeeld het weer. En dat ontwikkelt zich elk jaar anders. In de stad wordt overigens bijgezaaid om de bermen elk jaar weer een meerkleurig aanzien te geven.

 

 

Koolzaad of raapzaad ?
Maar even terug naar die gele kruisbloemigen. Bij nadere beschouwing blijkt dat niet allemaal koolzaad te zijn. Zijn nauw verwante broertje heet raapzaad en ze lijken sprekend op elkaar. Hoe kunnen we die planten dan toch uit elkaar houden? Er zijn een paar simpele kenmerken die zelfs voor een leek goed herkenbaar zijn. Maar het was u vast nog nooit opgevallen.
Allereerst: raapzaad bloeit bijna een maand eerder dan koolzaad. Maar eind mei staan ze samen en naast elkaar met dezelfde gele kleur te bloeien. Raapzaad heeft dan al een bloemstengel vol vruchtjes terwijl bij koolzaad net de eerste bloemen ontluiken. Op dat moment valt het ook op dat koolzaad veel hoger groeit dan raapzaad. Toch zijn die kenmerken alleen zichtbaar als de twee planten naast elkaar groeien. Bij een berm vol van dezelfde soort is er geen vergelijk en een determinatie met de flora in de hand is voor de meeste mensen een stap te ver. Het enige zeer duidelijke kenmerk waar iedereen mee uit de voeten kan, is de bloemvorm. Bij koolzaad steken de jonge bloemknoppen in een puntje boven de open bloemen uit. Bij raapzaad bloeit de bloemtros met een ronde top en staan de knoppen tussen de geopende bloemen in. Toen ik het eenmaal had ontdekt, was vergissen niet meer mogelijk. Ga maar kijken, ze staan overal.