Florence Nightingale Park populieren

Bas Steenks

 

Sindsdien is er heel veel veranderd. Er is groen aangelegd met vele bomen, maar ook is er heel veel nieuwbouw rond het ziekenhuis gekomen. Deze strijd tussen groen en rood is nog niet afgerond, maar het groen heeft voor een groot deel het onderspit gedolven. Het Wijkberaad Leyenburg heeft sinds het begin van de ontwikkeling van dit stadsdeel de bomenkap bijgehouden en komt op zo’n 2300 gekapte bomen. Ondanks deze kap en de vele nieuwbouw – waaronder een torenflat van 20 verdiepingen – wordt toch zoveel mogelijk gewerkt aan het behoud van een groen karakter in dit gebied.

 

Overleg met belanghebbenden
Bij iedere nieuwe ontwikkeling moesten er weer ingrijpende maatregelen genomen worden. De gemeente heeft bij deze ingrepen vrijwel altijd overlegd met veel belanghebbenden, waaronder bewonersverenigingen, Wijkberaad Leyenburg, Buurtboerderij Nijkamphoeve en natuurlijk ook de AVN.

De gemeente heeft in 2012 een ontwerp bestemmingsplan ‘Florence Nightingale Park’ gepresenteerd. In dit bestemmingsplan werd het park verkleind en opgedeeld in groen, met waterberging en bebouwing met woningen. Door een landschapsarchitect van de gemeente werd een ontwerp gemaakt, in nauw overleg met de Klankbordgroep Leyweg/Escamplaan. Dat had positieve effecten op het aantal te kappen bomen. Een aantal waardevolle lindes kon verplant worden. Die vormen nu een mooi laanpatroon. Er moest ook zogenoemde watercompensatie worden gerealiseerd: het park moest een aanzienlijk volume water kunnen opvangen en bergen. Hiervoor zouden in de plannen vijf waardevolle essen gekapt worden. Op een voorstel uit de Klankbordgroep is de aanleg van een eiland in de waterbergingsvijver afgesproken, zodat de essen kunnen blijven staan. De walkant van dit eiland is zodanig aangelegd, dat deze geschikt is voor ijsvogels. Deze vogels zijn daar ook gespot.

 

Kinderboerderij en volkstuinen
Langs de Dedemsvaartweg ligt o.a. de kinderboerderij Nijkamphoeve en het volkstuincomplex Florence Nightingale. Deze vormen samen een groot gedeelte van het overgebleven groen. In de plannen zou dit groen niet aangetast worden. Helaas is er nu een probleem ontstaan met de populieren ter plaatse.

 

Populieren met problemen
Tussen de Nijkamphoeve en de volkstuinen ligt een gecombineerd fiets/voetpad, waarlangs aan weerszijden een rij populieren staat. Deze zijn in de plannen onderdeel van het ontwerp gemaakt. De meeste van deze bomen zijn zo oud als het Florence Nightingale Park zelf, dus zo’n vijftig jaar. De bomen, Populus canadensis ‘Robusta’ (Canada populier) zijn echter wel erg gevoelig voor takbreuk en vallen daarom onder de categorie ‘risicobomen’. Deze vallen onder het populieren-vervangingsprogramma. Doorgaans worden dergelijke bomen gekapt om zoveel mogelijk het risico van takbreuk te voorkomen. Maar vanwege het ontwerp was het toch niet de bedoeling om de zaag in deze bomen te zetten. Er werd gezocht naar een tussenoplossing. In overleg is besloten om de bomen nog enkele jaren te laten staan. Wel werd het nodig geacht, om de populieren drastisch te snoeien (kandelaberen), zodat het risico van takbreuk tot een minimum zou worden beperkt.

Deze snoei is in 2019 uitgevoerd. Maar in 2020 werd er een heel vreemde reactie geconstateerd bij een aantal van de gesnoeide bomen. Bij enkele exemplaren begon de schors zich los te maken van de stam. Soms betrof dit een klein deel van de schors, maar er was ook een boom waarvan de hele schors er af viel. Het beeld was wisselend. In 2021 gebeurde het weer en ook in dit jaar, 2022, zien we hetzelfde beeld.

Bij de bomen die nog delen schors droegen op stam en/of takken, ging de bladgroei gewoon door. Naast deze schorsval is nog heel vreemd, dat dit alleen aan de kant van de kinderboerderij gebeurde en aan de kant van de volkstuinen helemaal niet. Vermoedelijk is de schorsval veroorzaakt door het kandelaberen van de populieren. Maar waarom de ene boom hier last van heeft en de andere heel weinig of helemaal niet, blijft vooralsnog een raadsel. Een vergelijkbare situatie heeft zich voorgedaan aan de Conradkade. Hier is ook een aantal populieren gekandelaberd, waarna ongeveer een kwart van deze bomen te maken kreeg met de vergelijkbare schorsval.

De afgevallen schors bestaat meestal uit grote plakken, maar ziet er aan de buitenkant normaal uit. Maar de binnenkant van de schors, die apart afvalt, geeft een heel ander beeld dan gewone schorsen. Er zijn dunne, papierachtige reepjes te zien, met een breedte van 1 à 2 centimeter. Een vreemd fenomeen. Bomen kunnen je altijd weer verrassen.

 

(Toch maar) kap en herplant
Voor de situatie aan de Florence Nightingaleweg lijkt de beste oplossing om alle populieren aan de kant van de kinderboerderij dit jaar nog te kappen en op die plekken nieuwe bomen te planten. Aan de kant van de volkstuinen staan allemaal gezonde populieren, waarvan ongeveer de helft is gekandelaberd. De exemplaren waarbij dat niet is gedaan zijn jongere populieren. Al deze bomen kunnen dan nog een aantal jaren blijven staan, voordat de oude vervangen moeten worden. Laten we hopen dat de Florence Nightingaleweg weer een mooi groenelement van het park zal vormen.