De ‘Groene Hoepel‘ rond Zoetermeer

Leon van den Berg

 

Balij en Bieslandse bos
Het Buytenhout loopt vanaf Delft tot Zoetermeer en omvat verschillende natuurgebieden. Bij Zoetermeer liggen de Balij met aansluitend het Bieslandse bos. Het Balijbos van duizend hectare ligt aan de rand van de wijk Rokkeveen. De wijk ontstond samen met het bos na de Floriade van 1992. Plas De Scheg heeft een zestig meter lange loopbrug vlak boven het water. Die biedt een goed zicht op veel vogelsoorten zoals eenden en roofvogels. ’s Zomers foerageren hier soms tientallen lepelaars.

 

Westerpark
Aan de andere kant van de A12, bereikbaar met een brug, bevindt zich het Westerpark. Dat park is al begin jaren ‘70 ontwikkeld, deels op een voormalige stortlocatie. Oorspronkelijk zou het een stadspark worden, maar in verband met voorziene besparingen op onderhoudskosten werden er onderhoudsarme bomen en struiken geplant. Daardoor is het nu een natuurgebied van zo’n 150 hectare. Het park heeft een bosgebied, een bloemenweide, een plassengebied, een natuurtuin en sportvelden. De Natuurtuin van anderhalve hectare geeft op kleine schaal alle in Zoetermeer voorkomende levensgemeenschappen van planten en dieren weer.

 

Nieuwe Driemanspolder
Over de Jan Waaijerbrug kom je in de Nieuwe Driemanspolder (N3MP), Zoetermeers’ nieuwste natuurgebied / waterberging / recreatiegebied. De wijk Driemanspolder ligt er overigens een eind vandaan. Die ligt net als een deel van de wijk Meerzicht en het Westerpark in de oorspronkelijke Driemanspolder. De N3MP is ruim driehonderd hectare groot en grenst aan Leidschenveen (Den Haag), Nootdorp (Pijnacker-Nootdorp) en Stompwijk (Leidschendam-Voorburg). Het is het domein van vooral watervogels, maar ook van pioniervogels en -planten.

 

Buytenpark
De hoepel volgend loop je bij de tuinverenigingen over de Voorweg het Buytenpark binnen. Niet alleen Hagenaars verhuisden massaal naar Zoetermeer. Het puin van de verpauperde binnenstadswijken volgde. Het gebied van het park was van 1985 tot 1995 een compacte puinstort met grote hoogteverschillen rond een centrale ruimte. Het ontwerp bestond uit vijf heuvels van maximaal twintig meter. De vijfde heuvel is overigens nooit gerealiseerd. Het op het puin aangelegde Buytenpark is circa honderd hectare groot en bestaat uit vier delen: een begraafplaats, sportpark, mountain-bikeparcours en een begrazingsgebied. Dit natuurdeel van veertig hectare waarin halfwild vee rondloopt, is interessant vanwege de vele microbiotopen en daarmee een grote soortenrijkdom.

 

Vogelreservaat Meerpolder
Over de sluis van de waterbergingstoevoer bij de Meerpolderdijk volg je de weg rechtsaf. Dan kom je langs het kijkscherm vanwaaruit je vogels kunt spotten in het verder afgesloten vogelreservaat.
Het volgende gedeelte van de Zoetermeerse hoepel is niet binnen loopafstand vanaf het vogelreservaat.

 

Prielenbos
Dit moerasbos heeft zichzelf ontwikkeld en geeft een beeld van hoe grote delen van Zuid- en Noord-Holland er in het begin van onze jaartelling uitzagen. Het wordt doorsneden door een zogeheten knuppelpad dat soms deels onder water staat en glad is.

 

Er zijn drie soorten begroeiing: een moerasgebied, open populierenbos en een rietput. Er komen heel veel broedvogels voor. Die zijn lastig zichtbaar door de dichte begroeiing. Bij de rietput is een kijkhut waar je vaak ijsvogels en dodaarzen ziet.

 

Het Prielenbos grenst aan de Zoetermeerse Plas ofwel Noord Aa, een voormalige zandwinningslocatie ten behoeve van de bouw van Zoetermeer. Het is nu een recreatieplas, met een klein maar interessant deel plas-drasgebied bij de overgang naar het volgende gebied.

 

Benthuizer- en Noordhovenseplas
De Noordhovense plas (twintig hectare) is een recreatieplas verbonden met de Noord Aa. De naastgelegen Benthuizerplas (25 hectare) is zeer interessant voor natuurliefhebbers: een uniek natuurgebied met veel eilanden en natuurlijke oevervegetatie. Er is een ‘natuurlijk’ peilbeheer. ‘s Zomers vallen delen droog. Dat trekt veel waadvogels zoals scholekster, strandlopers, plevieren en ruiters en daarnaast ook meeuwensoorten en visdiefjes. In het riet vind je vaak woudaapjes. Het gebied trekt ook pionierplanten, amfibieën en insecten zoals libellen aan. Beide plassen zijn rond de eeuwwisseling aangelegd en zijn met een diepte van ongeveer twee meter ondiep te noemen.

Bentwoud
Vervolgens is er een groter gat in de Groene Hoepel. Je moet de fiets of de auto pakken om naar de wijk Oosterheem te rijden. Daar ligt het Bentwoud. Dit grootste aaneengesloten bosgebied in de Randstad is 800 hectare groot. Het wordt omringd door Benthuizen, Boskoop, Hazerswoude, Waddinxveen, Moerkapelle en Zoetermeer en is tussen 1999 en 2016 aangelegd. Er zijn 2,5 miljoen bomen en struiken geplant en er is 80 kilometer aan wandel- en fietspaden aangelegd. In het hele gebied mag je van de paden af en struinen door het bos. Laarzen zijn daarbij wel handig! Inmiddels zijn er veel bijzondere vogels (onder andere de roerdomp), planten en vlinders en vele soorten wilde bijen. In 2021 werd er het eerste ree gezien.

 

Plas van Poot
In de toekomst krijgt de Groene Hoepel er natuurparken bij rond station Lansingerland-Zoetermeer. De nabijgelegen Plas van Poot ontstond al rond 1935 door zandwinning voor de aanleg van de A12. Later werd het gebruikt door Brinkers Margarinefabriek voor koelwater. De plas is ruim 650 meter lang, ruim 140 meter breed en elf meter diep. Ideaal voor de aalscholver die er de enige Nederlandse stadskolonie heeft. De plas is niet toegankelijk, maar er zijn plannen om een kijkscherm te plaatsen.

 

De Groenzoom
Dit gebied grenst aan Rokkeveen maar is nog niet verbonden met de Groene Hoepel. Dit natuur- en recreatiegebied van 560 hectare grenst verder aan de gemeenten Lansingerland en Pijnacker-Nootdorp die gebiedseigenaar zijn. De ontwikkeling begon in 2010. Het is voor de vogelaar aantrekkelijk vanwege soorten zoals kneu, roodborsttapuit en soms zeldzame vogels zoals flamingo, zwarte ibis, buidelmees en steltkluut. Ook grutto’s komen er regelmatig.

 

Sluiten van de hoepel
Wanneer de hoepel eindelijk gesloten zal worden en je er wandelend doorheen kunt zonder de natuur te verlaten is niet bekend. Maar er wordt aan gewerkt. In het dichtbevolkte Zuid-Holland zou het een bijzondere opsteker zijn voor de natuur. Aaneengesloten gebieden zijn altijd robuuster dan aparte ‘natuureilanden’.