Bomen verplanten

Joost S.H. Gieskes

 

Verplanten een cultuuromslag?
Het verplanten van bomen kan goede redenen hebben. Er zijn landelijk bekende huzarenstukjes die dan ook ruime aandacht krijgen.
Dat het verplanten van bomen steeds meer aandacht krijgt heeft mogelijk tot gevolg dat het door de samenleving als iets vanzelfsprekends beschouwd gaat worden. Populair gezegd: als een boom in de weg staat, verplanten we hem toch? Zo’n manier van denken komt helaas steeds meer voor, bijvoorbeeld bij bestuurders en projectontwikkelaars, maar ook bij particulieren en in de bomenwereld. Zo ontstaat een cultuur van lichtvaardigheid tot zelfs onbezonnenheid. En dat kan beslist niet de bedoeling zijn!

 

Twee voorbeelden
Op een buitenplaats beplant met bomen moet nieuwbouw komen. De ontwerper besluit dat bomen daarvoor moeten wijken. Als na protest wordt gevraagd dan desnoods enkele bomen te verplanten is het antwoord ‘te duur’. De ontwerper denkt niet na over de vraag hoe hij zoveel mogelijk bomen kan behouden, en zijn plan daaraan aan te passen.
Een ander voorbeeld: een instantie vindt dat een terrein ecologisch moet worden ingericht. Bomen die in de weg staan moeten worden gekapt of verplant, in plaats van andersom: hoe kunnen bij de planvorming de bomen worden gespaard? Ook wordt er niet eens nagedacht over de vraag waar die te verplanten bomen dan wel moeten komen te staan.

 

Verantwoordelijkheden
Bij een aanvraag voor het verplanten door de eigenaar van een boom of meerdere bomen hebben de aanvrager en het boomverzorgingsbedrijf elk hun eigen verantwoordelijkheid. Het is de kunst een evenwicht te vinden tussen de belangen van de opdrachtgever en die van de opdrachtnemer.
De opdrachtnemer is niet alleen verantwoordelijk voor zijn eigen werk, maar ook voor de belangen van de opdrachtgever, die niet altijd deskundig hoeft te zijn.
Verplanten is een vak, een heel moeilijk vak, met grote verantwoordelijkheden.

 

Aandachtspunten voor de opdrachtgever
Bij het aangaan van het contract is de opdrachtgever de eindverantwoordelijke. Dat klinkt logisch, maar diezelfde opdrachtgever moet zich realiseren dat een opdracht zich over een lange tijd kan uitstrekken; soms jaren. Het gaat niet over een vastomlijnd contract, maar meer over een proces.
Wanneer er sprake is van een verplanting moet de opdrachtgever zich terdege afvragen of dat wel absoluut noodzakelijk is. Is er geen alternatief? Om welke boom/bomen gaat het? Er is een groot verschil tussen bijvoorbeeld een eik of een beuk. Tussen een grote en een kleine boom. Wat is de dendrologische, of historische, of monumentale waarde van de bomen, ook in relatie met de omgeving? Hoe zeldzaam is de boom in kwestie? Is er een vervangende standplaats voor de boom waar hij past in de omgeving? En voldoet die plek aan criteria voor wat betreft grondsoort, bewortelbare ruimte en ruimte bovengronds, ook in de toekomst. En hoe zit het met verdere bodemeigenschappen, vochtigheid, licht, bezonning, windbelasting en andere eisen?

Hoe staat het met transportmogelijkheden voor de te verplanten boom, en welke maatregelen zijn daarvoor nodig ? Bedenk dat hoe zwaarder en hoe groter de boom, des te zwaarder en groter moet het te gebruiken materieel zijn. De nazorg vergt toch gauw twee tot drie jaar. In deze tijd moet rekening worden gehouden met de belangen van omwonenden en andere organisaties. Dat is zeker een punt van aandacht.

 

Kosten
Los van het verplantingsproces van een of meer bomen met het daaraan verbonden prijskaartje zijn er dus nog meer factoren die bepalend zijn voor de totaalprijs. De kosten worden mede bepaald door de voorbereidingstijd, het verleggen van kabels en leidingen, het al dan niet tijdelijk verleggen van tramleidingen en ander kosten om de transportweg mogelijk te maken. Ook verkeersmaatregelen brengen kosten met zich mee. Onderhoud en nazorg moeten ook daarbij niet vergeten worden.
Al deze kostenposten moeten worden begroot en komen bovenop de kosten voor het contract met de opdrachtnemer.
Per project kan dat uiteraard verschillen. Een geraadpleegde deskundige noemde bedragen variërend van € 2500, – per boom tot wel € 250.000, – per boom. Dat laatste is wel uitzonderlijk.

 

Slot
Bomen zijn het waard om behouden te worden. Om oud te worden. Als verplanten noodzakelijk blijkt te zijn, dan moeten ook die bomen oud kunnen worden. Bomen zijn de redders van het klimaat. De wetenschap en de vakliteratuur ondersteunen dat in niet mis te verstane bewoordingen.