Bouwen in het Parnassiabos, kan dat zomaar?

Parnassia, de zorginstelling voor psychiatrie, is al bijna anderhalve eeuw aan de Monsterseweg op de grens van Den Haag en de gemeente Westland gevestigd.  Het omvat een groot kavel waar klinieken, een kerk en wijkjes met losse huizen tussen bomen en bos liggen. Vroeger heette het Psychiatrisch ziekenhuis Bloemendaal en werden de patiënten ver van de bewoonde wereld in een rustige omgeving verpleegd. Inmiddels is dat gedachtengoed verlaten en krijgen de meeste patiënten hun therapie in klinieken midden in de stad. Daardoor komt er nu ruimte vrij op het terrein aan  de Monsterseweg. Die ruimte wil de zorginstelling gebruiken voor woningbouw om met de opbrengst daarvan de nieuwe zorg te financieren.  

Advies van AVN gevraagd
In november 2017 benaderde de projectontwikkelaar van Parnassia de AVN. De gemeente had hem geadviseerd om de voorlopige plannen ook door de plaatselijke natuurbeschermingsorganisatie te laten beoordelen. “Of we nog ideeën hadden voor mitigerende maatregelen ter compensatie van een aantal te kappen bomen”. Op papier zagen de plannen er aardig uit. Op de plaats van oude, te slopen klinieken en een sporthal stonden nieuwe woningen in het groen getekend. Ook dat groen kreeg een opfrisbeurt, slordig plantsoen zou worden heringericht.

Veldbezoek geeft ander beeld
Gelukkig bleef het niet bij een papieren presentatie. Enkele weken later liepen we met de landschapsarchitect door het toen winterse en mistige terrein van Parnassia. Op veel plaatsen was de sloper al bezig de oude gebouwen te onttakelen. We konden ons goed voorstellen dat daar straks frisse nieuwbouw zou verrijzen. Het nieuwe bouwplan voorzag echter ook in woningbouw op de plaats waar nu nog drie boskavels liggen. Bij elkaar 4,6 ha gemengd loofbos van ca 40 jaar oud met een hoge ecologische waarde.

Natuurwaardeonderzoek
Ter plaatse is er op zo’n koude troosteloze winterochtend weinig te bespreken. Hier moest nader natuurwaardeonderzoek worden gedaan.  Dat begint met het navorsen van de geschiedenis van het gebied en de geologische opbouw van de bodem. Met welke grondsoorten hebben we te maken, welk bostype groeit hier en vooral welke diersoorten maken hiervan gebruik.
Er loopt een lange, brede scheidingswatering tussen de bossen door die gebruikt wordt door een kolonie watervleermuizen om te fourageren. Watervleermuizen zijn zwaar beschermd door de Europese natuurwetgeving, dus verstoring van hun habitat is uit den boze. Het hele bosgebied van Parnassia blijkt onderdeel te zijn van de stedelijke groene hoofdstructuur (SGH). De gemeente Den Haag heeft daarover afgesproken dat daarin niet gebouwd mag worden. Maar geldt dat ook voor SGH-terreinen die in particulier bezit zijn, zoals dit Parnassiakavel?

Onrust in de wijk
Het uitwerken van het natuurwaarderapport nam enkele weken in beslag. Half januari hebben we het aangeboden aan de projectontwikkelaar en ook meteen doorgestuurd naar de wethouder van Stedelijke Ontwikkeling. Inmiddels werd het onrustig in het aanpalende woonwijkje van Bloemendaal. De bewoners vrezen een groot verkeersprobleem in de smalle straatjes van hun wijkje als straks ook de nieuwe huizen toegankelijk moeten worden voor zoveel extra auto’s.

Alternatief bouwplan
De AVN geeft doorgaans uitsluitend advies over natuurbehoud. Maar omdat dit plan toch toekomstperspectief nodig heeft, hebben we ons deze keer ook gewaagd aan een alternatief voor de woningbouw.  We hebben Parnassia geadviseerd om compacte Urban Villa’s te bouwen op de plekken waar nu gesloopt wordt. Dat spaart allereerst het bos, maar geeft ook een hogere kwaliteit aan de groene ruimte rondom de huizen.  Particuliere  voor- en achtertuin van eengezinswoningen worden in de praktijk vaak verhard ingericht. Bij Urban Villa’s (tot 5 bouwlagen) kun je de ruimte rondom goed inrichten voor gezamenlijk gebruik. Collectief professioneel beheer geeft daarbij de garantie dat de ruimte groen blijft en van goede kwaliteit. Daarnaast geven Urban Villa’s de mogelijkheid om flexibel in te richten voor verschillende doelgroepen. Een bouwalternatief dat toch betrekkelijk kleinschalig blijft en veel beter past bij een intensieve sociale leefstijl van nieuwe bewoners.