Zoneren in de Nieuwe Driemanspolder!

Mirjam Post

De provincie wil de ‘Groenblauwe slinger’ ontwikkelen, waarbij water en groengebieden met elkaar verbonden worden ten behoeve van natuur en recreatie. Vlietland, Leidschendammerhout en de Drie molens aan de ene kant en Westerpark en Buijtenpark aan de andere kant. Het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft twee nieuwe waterbergingen nodig voor heftige regenbuien. Zij wijzen daar de Nieuwe Driemanspolder en de Haarlemmermeer voor aan. Met deze eisen wordt een win-win situatie gecrëeerd: een gebied voor natuur en recreatie en een buffer voor onze waterveiligheid.

Na grondig en jarenlang overleg, waarbij de AVN nauw betrokken was, is de polder op een aantal plaatsen afgegraven waardoor plassen ontstonden. Met de vrijgekomen grond is de bodem opgehoogd tot eilandjes en dijkjes. Paden en bruggen zijn aangelegd. In 2020 was het gebied klaar.

De polder wordt ontdekt
De Nieuwe Driemanspolder ligt in twee gemeenten namelijk Zoetermeer en Leidschendam-Voorburg. Het Hoogheemraadschap van Rijnland is er de waterbeheerder. Afgesproken werd dat het zwaartepunt voor recreatie in het Zoetermeerse deel zou komen te liggen en de natuurfunctie meer op het grondgebied van Leidschendam-Voorburg. Het gebied werd na de oplevering snel ontdekt, niet alleen door omwonenden maar ook door vogels.

Het gebied is geliefd bij de bewoners van Voorburg en Leidschendam, Zoetermeer en de Haagse wijk Leidschenveen. Wandelaars, fietsers, hengelaars en kanoërs weten het gebied te vinden. Wanneer er ijs ligt in de winter, trekt het veel schaatsers. Maar ook hondenbezitters, ruiters en surfers. En vogelaars. Want in no time vestigen zich hier zeer veel watervogels, moerasvogels en zelfs de zeldzame patrijs, uilen en roofvogels. Het wordt een vogelparadijs. Er zijn inmiddels 200 soorten gespot. Die komen om te broeden, te foerageren en te overwinteren. Ook otters zijn gesignaleerd: er zit veel vis. De flora wordt elk jaar gevarieerder. In het Zoetermeerse deel ligt een camping en een voedselbos, er is ruimte voor sportvoorzieningen. Aangrenzend ligt een manege en een restaurant.

Balans tussen recreatie en natuur
Recreatie en natuur gaan elkaar soms in de weg zitten. De plassen zijn heerlijk om te surfen, maar één surfer jaagt alle watervogels op de vleugels. Ruiters en hondenbezitters zien uitbreiding van de gebruiksmogelijkheden. Bij andere gebruikers van het gebied en de lokale natuurorganisaties ontstaat de roep om zonering. Waar heeft de natuur het primaat en waar de recreatie? Welke vormen van recreatie passen in het gebied en welke wil je weren of beperkt toestaan?

De AVN heeft in 2024, samen met Vogel- en Natuurvereniging Zoetermeer een brief aan beide gemeenten en de Hoogheemraad gestuurd waarin we vragen om een zoneringsplan om de balans tussen natuur en recreatie te behouden. De gemeenten richten een gebruikersgroep op waarin bewoners, ondernemers en belangenorganisaties, waaronder de AVN, vertegenwoordigd zijn.

Zoneringsplan
Onder leiding van de gemeente Zoetermeer worden wensen van alle belanghebbenden geïnventariseerd, variërend van delen afsluiten voor recreatie tot aanleg van een mountainbikeparcours. Behalve beide gemeenten, hebben ook de provincie Zuid-Holland en het Hoogreemraadschap van Rijnland hun voorwaarden voor het gebied. Lang blijft het stil, maar in juni 2025 blijkt dat de gemeenten niet stil hebben gezeten. Voor de gehele Nieuwe Driemanspolder is een zonering vastgesteld. Drie delen zijn aangewezen als rustgebied voor moeras- en watervogels. Dat is een derde van het totaal. Daar gelden beperkingen voor recreanten. Een kleine plek aan de grote plas aan Zoetermeerse kant is gereserveerd voor horeca en botenverhuur.

Wensen van de gebruikersgroep zijn deels gehonoreerd zoals het verbieden van alle vaarrecreatie in de rustgebieden en de aanleg van een alternatieve ruiterroute die minder verstorend is voor de vogels. Met het verplaatsen van de kanosteiger is nu, buiten de rustgebieden, een kanorondje via Starrevaartpolder, Vliet en Stompwijk mogelijk. Andere wensen zijn niet gehonoreerd zoals de mountainbikeroute en de aanleg van een wandelpad naast het fietspad. De AVN is met de andere natuurorganisaties verheugd dat in grote delen van het gebied de natuur op één staat. In de praktijk betekent dat, dat een deel van de wandelpaden in het rustgebied niet meer toegankelijk is. Vanaf het slingerende pad kan je genieten zonder te verstoren. Er is een ijsvogelwand en een vogelkijkhut. Voor honden zijn er losloopgebieden, elders moeten ze aangelijnd. Vissers, kanoërs en surfers kunnen op enkele plassen niet meer terecht.

Met het zoneringsplan kan de natuur in de Nieuwe Driemanspolder zich blijven ontwikkelen en de bewoners van de omliggende gemeenten kunnen daar elke dag van genieten.

Het grote plaatje
Tussen de Nieuwe Driemanspolder en de wijk Leidschenveen ligt de Landscheidingsdijk. Dit is grondgebied van de gemeente Den Haag. Den Haag heeft onlangs een plan opgesteld voor de Landscheidingsdijk waarbij de natuurwaarden centraal staan. Beheer en inrichting van de dijk worden beter geschikt gemaakt voor de zeldzame patrijs, die hier broedt. Slechts een klein deel van de dijk is met een ‘laarzenpad’ toegankelijk. Dit is een mooie natuurgerichte aanvulling grenzend aan de Nieuwe Driemanspolder.

In Zoetermeer is er de zogenoemde Groene Hoepel: een reeks van aaneengesloten natuurparken rond de stad. De Nieuwe Driemanspoler is daarin een schakel. De ambitie is dat de hoepel uitgroeit tot een groene ring om Zoetemeer heen.

Er loopt een groene zone van het Wassenaarse duinlandschap via de Duivenvoordecorridor naar het veenweidegebied aan de andere kant van de Vliet naar het Groene Hart: samen Duin, Horst en Weide. De Nieuwe Driemanspolder maakt hier nu deel van uit. Voor vogels, insecten, grote en kleine zoogdieren is een aaneengesloten zone van groot belang.

Ook de wandelaar, fietser en kanoër kan mooie tochten in het groen maken. Al die gebruikers (mens en dier) bewegen zich ongemerkt van het ene naar het andere groengebied. Zo is de Nieuwe Driemanspolder onderdeel van een veel grotere groene zone.

Het behoud van het groen en de ontbrekende schakels en barrières zoals drukke wegen in de gehele zone blijven punt van aandacht.