Honderd jaar Zuiderpark

Caroline de Jong-Boon

 

De bijzondere bomen en struiken van het arboretum
Het arboretum in het Zuiderpark werd vanaf 1929 aangelegd door dendroloog Simon Doorenbos. Het is ingedeeld in zeven Landengebieden. In Nederland zijn er relatief weinig soorten bomen. Dat zou komen door de ijstijden en de bergruggen zoals de Alpen. Deze vormden na het verdwijnen van het ijs een blokkade voor de verspreiding van bomen. In Noord- en Zuid-Amerika liggen de gebergten meestal noord-zuid evenwijdig aan de kust en vind je veel meer soorten.
In het arboretum groeien alleen al tien Amerikaanse eikensoorten en vier soorten paardenkastanjes. In het tropisch regenwoud groeit daar weer een veelvoud van. In Maleisië bijvoorbeeld groeien op elf hectare 460 soorten bomen. Maar die vind je niet in het arboretum. Daar staan alleen winterharde bomen.

 

De wereld rond in het arboretum
Meteen bij de ingang van het arboretum staat een witte moerbei uit China, krom gegroeid en strategisch ondersteund door een steen. De bladeren van deze soort worden gebruikt bij de zijdeproductie. Spectaculair zijn ook de witte ‘zakdoekjes’ van de vaantjesboom, die dit jaar half mei bloeide.

 

De ginkgo wordt wel een levend fossiel genoemd, omdat zijn verwanten al leefden vóór het tijdperk van de dinosauriërs. Ze zijn uniek omdat zij zich anders voortplanten dan andere ‘moderne’ bomen, een tussenvorm tussen varens en coniferen. Ze worden beschouwd als heilige bomen, en zijn veel bij tempels geplant in China en Japan. De oudste is 3500 jaar oud. Het omhulsel van de zaden is berucht om de stank. Maar het zaad zelf geldt als een delicatesse.
De zevenzonenboom bloeit laat, wat hem aantrekkelijk maakt voor bijen. De naam komt uit een oud verhaal: er was eens lang geleden in China, tijdens de Han dynastie een boer met zeven zonen. Eén voor één sneuvelden die in de militaire campagnes van de keizer. Toen hij zijn beklag deed, kreeg hij van de keizer stekken uit zijn tuin. Die groeiden uit tot bomen met bloemen die heerlijk geurden. Daar maakte de boer olie van. Toen de keizer dat hoorde bestelde hij die elke maand. En zo kreeg de boer toch nog een vergoeding voor het gemis van zijn zonen.

 

Het landengebied China van het arboretum telt de meeste soorten, maar ook in de andere gebieden is veel te zien, de rododendrons en berken uit de Himalaya; de koekjesboom, acers, kersenbloesem en azalea’s uit Japan; de kust­sequoia (de hoogste boom ter wereld) en slangenden of ‘monkey puzzle tree’ uit Amerika; ijzerhout en pluim-es uit Voor-Azië. Mieke, een van de rondleiders, vertelde hoe ze daar eens een boom aan het bekijken was, een esdoornbladige appel, Malus trilobata. Een oudere Koerdische heer kwam naast haar staan. Hij was helemaal ontroerd. Hij zag eenzelfde boom als in de tuin waar hij was opgegroeid!

 

Je kunt de moerascipres uit Noord-Amerika met enige moeite onderscheiden van de watercipres uit China. De bomen lijken ondanks hun uiteenlopende herkomst sprekend op elkaar. Bij de moerascipres zijn zowel de naaldentakjes als de boom zelf onregelmatig.
Kortom, veel bijzondere bomen en struiken in het arboretum.

 

Bedreigingen voor het park
De gemeenteraad nam eind juni een initiatiefvoorstel aan om onderzoek te doen naar de realisatie van een klimbos in het Zuiderpark. Het arboretum wordt daarbij genoemd. Als AVN hebben we een alternatief voorgesteld: geen klimbos maar een paar klimbomen, zoals die ook te vinden zijn in de Scheveningse Bosjes, en die dan naast de natuurspeelplek.

 

Daarnaast hebben we -met vele anderen- geprotesteerd tegen de geplande boerendemonstratie in het Zuiderpark. Gelukkig viel het mee, de tractoren werden met succes tegengehouden. Alleen heeft volgens de burgemeester één shovel toch het hekwerk bij het park vernield, waardoor enkele zware voertuigen het terrein op konden.
Zo’n demonstratie is er echt één te veel. Want er zijn al zoveel evenementen in het park. Bijvoorbeeld een serie popconcerten, ook in het voorjaar, in het Zuiderparktheater. Vlak naast het rustige en natuurrijke deel van het park met daarin onder andere de eendenkooi.

 

Tijdens de vele grote evenementen, en ook ervoor en erna, zijn de weides niet toegankelijk voor gewone bezoekers. Mensen wijken dan uit naar het arboretum en gaan daar picknicken. Op die manier is helaas een boom in brand gevlogen bij het barbecueën.

Beperken van het aantal evenementen
Kunnen evenementen worden beperkt, voor de omwonenden, rustzoekers en de natuur? Vooral de maanden vóór de zomervakantie is het zowel broedseizoen als een periode waarin veel mensen graag in de parken de rust opzoeken. De gemeente kent wel een locatiebeleid voor evenementen, waarin maatregelen voor flora en fauna zijn opgenomen. Daarmee zou het Zuiderpark meer ontzien kunnen worden dan nu het geval is.