Den Haag Zuidwest: Groen in het gedrang

Den Haag Zuidwest is één van de groenste wijken van de stad, met een helder raamwerk en een weidse opzet van lanen, singels, parken en pleinen. Groen-blauwe structuren (groen en water) bepalen in hoge mate de identiteit van de wijk. Zo heeft de lange singelstructuur door Vrederust een robuust en ordenend karakter. Dat staat te lezen in het Ambitiedocument, waarin de gemeente Den Haag al eerder de ambities en uitgangspunten voor de uitwerking van de drie gebieden formuleerde.
In een aantal inspraakrondes en overleg met de gemeente heeft de AVN de waarde van deze groen-blauwe structuur benadrukt en er op aangedrongen deze vooral als basis te nemen voor de toekomstige inrichting met drie keer zoveel woningen. Tijdens participatiebijeenkomsten in het gebied bleek de behoefte aan natuurlijk groen hoog te zijn. De AVN heeft met name aangedrongen op het behoud van bomen en van natuurwaarden die zijn gerelateerd aan water, dus (water)vogels, vissen en amfibieën. Heel belangrijk is daarbij de aanwezigheid van natuurvriendelijke oevers.
In een vervolg op het Ambitiedocument erkent de Nota van Uitgangspunten het belang van groen en water en wil het aantal vierkante meters ervan ondanks de verdichting zoveel mogelijk behouden. Zoals vaker is dat al een verontrustende en ongewenste nuancering van het Ambitiedocument. Te lezen valt verderop dat het oppervlak openbaar groen in de plannen zal toenemen, maar daarbij worden aan te leggen ommuurde collectieve binnentuinen op parkeerdekken meegerekend. De vraag is of dat kwalitatief volwaardig groen is, omdat een parkeerdek nu eenmaal geen volle grond is, maar vooral vanwege de geplande ommuring. Daarmee heeft zo’n stuk groen alleen voor vogels waarde als gebied waar fauna doorheen kan trekken. Uiteraard is een groen dak tussen de bebouwing beter dan niets, maar het heeft tegelijk minder waarde dan het huidige open groen met grote bomen op maaiveldniveau.

 

Strokenbouw in het groen
Toen de Dreven, Gaarden en Zichten na de oorlog werden opgezet en gebouwd waren de indeling en architectuur ervan gericht op het wonen in het groen, naar de principes van CIAM (Congrès Internationaux d’Architecture Moderne): stroken en hoogbouw in uitgestrekte groenzones. De groenaanleg vormt de basis van de wijk. In het bijzonder vrijstaande hoogbouw in het groen werd gezien als een manier om licht, lucht, en contact met de natuur te verenigen met een hoge dichtheid.
De samenhang tussen verkaveling, bebouwing en openbaar groen is daarom aangewezen als beschermd stadsgezicht. Helaas wordt dit in de nieuwe plannen niet als beleidsuitgangspunt voor het gehele plangebied gehanteerd. De nota geeft aan dat daar bij toename met 10.000 woningen geen ruimte voor is. Halfopen bouwblokken moeten een oplossing bieden. Met collectieve binnentuinen op parkeerdekken als onderdeel van de groene openbare ruimte.
De AVN heeft als mogelijke oplossing (de woningbouwopgave is immers reëel) geopperd eventueel hogere bouwblokken te plannen waardoor de strokenbouw in het groen gehandhaafd kan worden. We staan daarin overigens niet alleen: een aantal woningbouwcorporaties in het belendende Morgenstond wil bij de verdichting liever in de hoogte bouwen en het bestaande groen behouden.

 

Ecologische verbindingen in het gedrang
De gemeente Den Haag heeft al jarenlang als beleid dat de Stedelijke Groene Hoofdstructuur in stand gehouden en versterkt moet worden. Ook over dit gebied staat te lezen dat het de drager zal zijn van de stedelijke natuur en verbinding blijft vormen met de omliggende natuur. Je zou daarom mogen verwachten dat de Stedelijke Groene Hoofdstructuur uit de Nota Stadsnatuur de basiskaart zou moeten vormen voor een groene inrichting. Het gaat er immers om, deze te handhaven, te versterken en ook uit te breiden
Het plangebied grenst aan verscheidene ecologische verbindingen met het omliggende gebied. Richting groengebied De Uithof en richting Erasmusweg en Melis Stokelaan is nog veel winst te behalen. Over de Lozerlaan staat al een recreatieve verbinding gepland. Een uitgelezen kans er een verbinding voor mens en dier van te maken in de vorm van een ecoduct. Ook naar de Erasmusweg toe zijn vanuit de wijk enkele groene dwarsverbindingen ingetekend. Die zouden versterkt kunnen worden met faunatunnels.

Waar het echt problematisch wordt in de plannen is de grens aan de noordzijde met het sportveldencomplex Escamp. In het plan voor de Dreven valt te lezen dat de verdichtingsambitie vraagt om meer ruimte voor woningbouw, ten koste van de ecologische verbindingszone. ‘Uitgangspunt is dat deze ecologische verbindingszone een nieuwe, robuuste plek terugkrijgt in de her in te richten ‘sportveldenzone’.
Afgezien van het feit dat je een ecologische zone niet over een sportveld kunt laten lopen (over het kunstgras? Of vlak ernaast?) is het verplaatsen ervan ook in strijd met het gemeentebeleid: ‘Met het aanwijzen van de Stedelijke Groene Hoofdstructuur verplicht het gemeentebestuur zich om deze op eenduidige en herkenbare wijze duurzaam in stand te houden en waar mogelijk te versterken.’
Een verbindingszone werkt bovendien alleen goed als deze voldoende breed is. In een stedelijke omgeving is het uitgangspunt in Den Haag een minimum breedte van 30 meter.
Ook ziet het er uit alsof de zone gemakshalve wordt verplaatst om het probleem te verplaatsen. De sportvelden liggen buiten het plangebied! Hopelijk is dat stuk van de plannen van de baan, nu de gemeenteraad een motie heeft aangenomen die moet voorkomen dat de ecologische verbinding ter plekke verdwijnt.

 

Arnim van oorschot