De verademing – Een burcht van een buurtpark

Wie er voor het eerst komt, gelooft zijn ogen niet als hij een rondje Verademing doet. Het eerste waaraan je denkt, is een
luchtplaats van een gevangenis. Het terrein is verdeeld in functionele compartimenten afgescheiden door hoge hekken. In het verlaagde middendeel liggen voetbal- en tennisvelden en de paarden/activiteiten­stal Klep en Co voor kinderen tussen de 8 en 12 jaar. Slechts bereikbaar vanuit een ingang aan de Asman-weg.Rondom,maar 4 meter hoger dan de sportvelden, ligt een uitgestrekt gazon met solitaire bomen: ceder, wilg, berk en valse Christusdoorn. In de hoeken van de gazons smalle langgerekte struikzones met uitslui­tend hertshooi. Je kunt er een liniaal langs leggen. Het is dat de bastions ontbreken, maar een burcht is geen slechte vergelijking voor dit buurtpark.

Beperkingen in aanleg
De buurt was al eerder ontevreden over de invulling van het park.Oorspronkelijk was de verwachting dat er een gewone parkaanleg zou komen,maar de behoefte aan een sportvoorziening in dit dichtbevolkte stads­deel deed de gemeente besluiten om een sportpark aan te leggen. Ook de bodemvervuiling, residu van 25 jaar vuilverwerking, bracht beperkingen met zich mee. Bodemsanering was niet voldoende, de onder­laag moest worden afgedekt en daarbovenop werd rondom schone grond aangebracht. Vandaar de ver­hogingen van de buitenrand. Verder was er weinig budget over voor inrichting en in verband met veilig­heid werd een open structuur aanbevolen en moest het sportgedeelte afsluitbaar zijn. Een mega speelkooi was het resultaat.
Aanvullend ontwerp
Tien jaar na aanleg werd het tijd voor enkele aanpas­singen. Een aanvullend ontwerp werd met de buurt besproken, maar de definitieve uitvoering liet nog lang op zich wachten. Hardstenen banken, plantenbakken bij de entrees en aanvulling van het aanvankelijk een­zijdige bomenbestand op de gazons werden wel uit­gevoerd. De wensen voor het bomenbestand aan de randen van het terrein vielen niet onder het ontwerp en moeten via een ander project worden gefinancierd en uitgevoerd. De beloofde rozen- en seringenperken laten al enige jaren op zich wachten.

Kaal park met mogelijkheden
Ondanks het kale aanzien van het terrein blijkt er wel degelijk een potentie te zijn voor natuur. Opvallende aanwezigen zijn de huismussen, die in alle hoeken van het park nog kwetterend aanwezig zijn. De belangrijk­ste voorwaarden voor een gezonde mussenpopulatie zijn de aanwezigheid van broed-en schuilplekken, voedsel, water en zand om te ontluizen. Als een ervan ontbreekt vertrekken de mussen naar elders. De aan­tallen mussen zijn hier niet groot, maar bij elkaar zijn er wel twee levensvatbare kolonies van minimaal 20 stuks. Ze pendelen heen en weer tussen de pannen daken van de oude huizen rondom en de grasvelden. In de gazons en verruigde bermhoekjes groeit naast het ingezaaide gras ook veel rolklaver, weegbree en andere kruid dat voedsel oplevert. Groot pré is de enorme zandbak van Klep en Co, waar de vogels hun noodzakelijke zandbad kunnen nemen en ook nog een graantje meepikken uit de paardenvijgen. Een andere zeldzaam geworden stadsvogel is de spreeuw. Ook deze soort profiteert duidelijk van de producten van Klep en Co. Voor beide vogelsoorten geldt dat het belangrijk is om hun leefgebied in stand te houden en te verbeteren. De bewoners sturen dan ook aan op bloeiende klimplanten tegen transformatorhuisjes en langs kale muurtjes. “Organiseer kwetterplekken met vogelbadjes” is hun advies aan de gemeente.

Vooroever van rietvlotten
Een aanvulling voor de stadsnatuur zou ook een brede rietkraag langs de kade van het Suezkanaal kunnen zijn. De weinige watervogels die er nu voorkomen, hebben geen schijn van kans om te nestelen langs die kale wand. Een vooroever met riet en waterplanten door middel van drijvende vlotten is in de Amster­ook bescherming aan vissen en heeft een reinigende werking op de waterkwaliteit. Een idee dat overigens in de hele stad voor verbetering van de aquatische bio­diversiteit kan zorgen.

Inheemse planten
De wensen van de bewoners voor de beplanting gaan verder dan de architect in zijn oorspronkelijke ontwerp beoogde.“De groenaanleg van een park met oorspron­kelijk slechts twee boom- en struiksoorten (ceder en hertshooi) is toch allang achterhaald”, vinden de bewoners, “zorg voor meer inheems plantmateriaal: meidoorn, braam en lijsterbes, dat zijn voedseldra­gende planten. In dat geval wordt de bodem vanzelf humusrijker, komt er meer bodemleven en dat trekt weer insecten, andere vogelsoorten en zoogdieren aan”. De technische parkaanleg van De Verademing krijgt dan wellicht weer een beetje extra lucht.