Home » Commotie in het Haagse groen

Commotie in het Haagse groen

Er is de laatste tijd nogal wat commotie rond grote ingrepen in het Haagse groen. Grote koppen in de pers over de Scheveningseweg, berichten over boomkap op Plein 1813 en Staatsbosbeheer (SBB) die persberichten uitstuurt over een epidemie van essentaksterfte in het Haagse bos. De AVN kreeg veel mailtjes en telefoontjes van ongeruste leden. Wat is er aan de hand ?

Het is al sinds jaar en dag een gegeven dat de meeste lezers aannemen dat wat er in de krant staat altijd waar is. En niet onterecht, van een journalist mogen we verwachten dat hij of zij onafhankelijk is en ‘hoor en wederhoor’ toepast en daarmee een afgewogen verhaal schrijft. Beide partijen krijgen dan het woord en een citaat in de krant. De journalist zorgt voor een verbindend en leesbaar verhaal. Op die manier kunnen de lezers zelf de feiten tegen elkaar afwegen en hun eigen mening vormen. Toch gaat het in de praktijk wel eens anders. Vooral als de journalist zelf weinig kennis over het onderwerp heeft (in dit geval van groen en procedures) en onder tijdsdruk staat of het persbericht, wegens ruimte-tekort, te weinig feiten bevat. Dan wordt de lezer al snel op het verkeerde been gezet. Dat gebeurde onlangs in het NRC en bij Omroep West.

Geen kastanjekap op Plein 1813
Begin augustus kreeg de AVN bezorgde mailtjes binnen over een kapaanvraag voor 40 bomen aan Plein 1813. Een van onze mooiste, groene historische pleinen. Vanwege beperkte informatie in de berichtgeving van Omroep West leek het erop dat er 40 monumentale kastanjes moesten worden gekapt in verband met veiligheidsmaatregelen voor de nieuwe Israëlische ambassade aldaar. In het bericht geen woord over kastanjes overigens, maar wel over bomen op Plein 1813. En daar staan uitsluitend kastanjes. Het bleek een kapaanvraag voor 40 bomen in de grote verwaarloosde tuin van de villa op nr. 4 aan Plein 1813. Daarbij waren ook grote heesters in de aanvraag meegeteld. Serieus genoeg overigens voor de AVN om even mee te kijken of dit allemaal terecht is, maar het was gelukkig minder ernstig dan het leek. Er worden geen monumentale kastanjes gekapt.

Essenkap in het Haagse Bos
Staatsbosbeheer meldde dat 1200 essen in het Haagse Bos gekapt moesten worden in verband met een epidemie van essentaksterfte. Dat bericht werd overgenomen door de plaatselijke pers. Wat de ziekte betreft was er echter weinig aan de hand. En ook al zou er sprake zijn van aangetaste bomen, deze boomziekte wordt door de wind verspreid en die houd je niet tegen door het wegnemen van één of twee besmettingshaarden. De bomen zijn inmiddels wel gekapt en eind augustus lag er een voorraad dure essenstammen langs de Leidsestraatweg, klaar voor de verkoop. Verkeerde motivatie in de berichtgeving dus. SBB heeft de boomziekte aangegrepen om financiële opbrengst uit het bos te generen, wellicht gedwongen door de verregaande bezuinigingen in de organisatie. Op de gekapte plekken worden overigens weer jonge bomen aangeplant. Daar wordt de natuur niet slechter van. Sterker nog, op kapvlaktes ontstaan altijd nieuwe kansen voor de natuur. Dan komt er meer diversiteit in leeftijden in het bos. Maar het is wel schrikken.

Scheveningseweg

De achtergrond van de boomkap langs de Scheveningseweg is al eerder toegelicht in Haagwinde. Maar het liep toch anders dan door de gemeenteraad is vastgesteld. Ook de AVN onderschrijft de noodzaak van goed openbaar vervoer, waardoor uitstoot van fijnstof door autoverkeer kan worden teruggedrongen. De AVN heeft oog voor het historisch belang van de Scheveningseweg en vindt een uniforme rij bomen een belangrijk uitgangspunt. Daarnaast is behoud van zoveel mogelijk oudere bijzondere bomen tussen het spoor en de boskant essentieel voor de natuur.Veel bewoners van de stad, natuurliefhebbers en liefhebbers van de monumentale weg  zijn heel verdrietig over de kap van de bomenrij langs de weg en de bijzondere bomen, karakteristieke oudere lindes en beuken, aan de andere kant van de rails.

Na besluit in de gemeenteraad werden de plannen verder uitgewerkt. Helaas heeft de uitwerking geleid tot aanzienlijke wijzigingen ten opzichte van de eerdere voorstellen die zijn besproken in de gemeenteraad en de Denktank van belangenorganisaties. Na afgeven van een kapvergunning voor 130 bomen kwam pas  de  aanlegvergunning voor de spoorvernieuwing in procedure. Toen bleek dat er elf bomen meer moeten worden gekapt dan eerder aangekondigd.

Meer keerwanden

In de aanlegvergunning staan ook meer keerwanden dan eerder aangegeven in het Denktankakkoord. Is dat nodig? Worden bij de aanleg van keerwanden direct naast de bijzondere bomen geen wortels beschadigd? Volgens de gemeente zijn de keerwanden juist goed voor bomen omdat de druk van trams en verkeer wordt weggehouden van de boomwortels in de ondergrond. De AVN heeft gevraagd om in ieder geval een gediplomeerde boomverzorger de werkzaamheden te laten begeleiden.

Bomen langs de rijbaan
Het spoor komt uiteindelijk wat verder van de weg te liggen. Daardoor blijft de rij gezonde lindes langs de rijbaan behouden, schrijft de gemeente. De AVN had ervoor gepleit om een aantal kastanjes die nog niet ziek zijn, te verplanten. Na onderzoek door een gespecialiseerd bureau bleek dat echter niet mogelijk. “Bewortelingspatroon is niet geschikt voor verplanting”, was het oordeel.

Kappen van 13 oudere bomen

Omdat het spoor richting bos opschuift, blijft er minder ruimte over voor de oudere bomen aan de boskant van de tramrails. Het zijn enkele van de weinige die de Tweede Wereldoorlog hebben overleefd. Volgens het raadsvoorstel zou er maar één bijzondere boom worden gekapt. Om ze te behouden was een zogenaamd boomviaduct beloofd om de wortels te beschermen.  Nader onderzoek wees echter uit dat  boomviaducten hier niet toegepast kunnen worden omdat de bomen te oppervlakkig wortelen. Twaalf van deze oudere bomen tussen spoor en fietspad, die eerder gespaard leken, moeten nu dus toch weg. Daarbij speelt ook  dat het spoor volgens de vergunning 80 cm verder naar het bos toe opschuift  dan eerder werd verondersteld.  De AVN heeft zich hard gemaakt voor behoud van zoveel mogelijk bomen. Dat te elfder ure, en pas bij de vergunningaanvragen, blijkt dat eerdere uitgangspunten zijn veranderd, hetgeen leidt tot meer boomkap, vinden we teleurstellend.

Herplant
In de natuurtoets is aandacht gevraagd voor vier ‘hopovers’ om vleermuizen over trambaan en weg te begeleiden. De bomen ter plaatse van deze voorgenomen oversteekplekken worden gedurende het vliegseizoen zo lang mogelijk behouden en in de winter worden grote lindes herplant. Kenmerkend voor het historische karakter van de weg waren de uniforme bomenrijen aan beide zijden. De kastanjes aan de Sorghvlietkant blijven staan zolang zij  (vanwege de kastanjebloedingsziekte) geen gevaar opleveren. De bomen die al ziek waren, zijn reeds vervangen door lindes. Daarom heeft de AVN nu bepleit ook lindes aan te planten aan de overkant, tussen spoor en rijbaan, opdat er op den duur weer een uniforme laanbeplanting ontstaat.

Inmiddels gekapt
De AVN is, net als de gemeenteraad en de HTM, voorstander van goed openbaar vervoer. De cultuurhistorie van de Scheveningseweg en de ecologische kwaliteiten van de hele groenstrook zijn echter ook zeer belangrijk. De voorgestelde aanleg roept nog veel vragen op.  Maar de bomen zijn inmiddels gekapt. Onze  hoop is nu gevestigd op een zodanige herplant dat het karakter van de monumentale weg zo spoedig mogelijk herstelt.