Bezwaar tegen kap lindes Paleisplein: Bomen blijven staan!

Het hele proces van herinrichting van de omgeving Paleisplein, Noordeinde en Hoogstraat loopt al vanaf 2016. Vooral de ondernemers uit dat buurtje vonden dat de winkelstraten in de loop der jaren een rommelige inrichting hadden gekregen. Het is niet ongebruikelijk om er dan weer eens met frisse ogen naar te kijken om de inrichting homogener te maken. Er werd een participatietraject opgezet waarin naast ondernemers ook de Raad van State, het Rijksvastgoedbedrijf en omwonenden waren betrokken. In een later stadium schoven daarbij ook belangengroepen als Fietsersbond, Vrienden van Den Haag en de Erven van de ontwerpers van het Wilhelminamonument aan. De AVN was vreemd genoeg niet uitgenodigd. Via één van de participanten kregen we onlangs wel inzage in alle stukken en konden we op die manier herleiden hoe de ontwerpers van de nieuwe inrichting op het idee zijn gekomen om het Paleisplein te ‘verlossen’ van twee Krimlindes en drie Hollandse lindes.

 

Oplossen van de verrommeling
Uitgangspunt van de ontwerpers was om meer samenhang in de omgeving te creëren. Oplossen van parkeerproblemen, looproutes, verrommeling en verlichting etc. De focus was gericht op verbetering en verruiming van de openbare ruimte. Het was vooral de ondernemersvereniging Biz die klaagde over een donker Paleisplein. Frappant genoeg zien we in de verslagen van de participatiegroep nergens genoemd dat er over de kap van de lindes gesproken is. Tijdens de discussies zijn die buiten beeld gebleven. De reden is waarschijnlijk dat het ontwerp van het Paleisplein in de procedure werd losgekoppeld van de inrichting van de winkelstraten. De locatie is namelijk maar voor een deel eigendom van de gemeente Den Haag. Het pleinontwerp kreeg daardoor een aparte status en is met andere partners besproken.

 

Geen aandacht voor historie huidige bomen
Waar in de ontwerpdocumenten breed aandacht wordt besteed aan de ontstaansgeschiedenis van gebouwen, infrastructuur en toebehoren, is het zoeken naar de geschiedenis van de bomen die op het Paleisplein staan. Er is alleen aandacht voor de monumentale Postzegelboom uit 1883 en de Wilhelmina beuk achter het monument die volgens de ontwerpers geplant zou zijn in het geboortejaar van Wilhelmina, 1880. De tussen deze twee bomen staande Krimlindes worden afgedaan als “drie grotere lindes zonder duidelijke opstelling”. Over de drie Hollandse lindes geen woord.

Op een luchtfoto uit 1946 is te zien dat de Paleisstraat aan weerszijden wordt geflankeerd door zeven halfwas bomen. Dat zijn Krimlindes waarvan er nu nog drie over zijn. Deze bomen hebben de oorlog overleefd. Dezelfde foto laat zien dat er in 1946 geen boom staat op de plek van de huidige Wilhelminaboom. Er staat in 1946 wel een grote beuk aan de andere kant van de Gotische Zaal. De foto uit 1987 toont de onthulling van het monument. Naast de Gotische Zaal pronken drie jonge Hollandse lindes. Samen met de Krimlindes vormen ze het groene decor waarin het monument centraal staat. De lindeboom staat symbool voor liefde en vrede. Wilhelmina hield van bomen. Dus ter ere van haar persoon en nagedachtenis aan haar regeerperiode is het heel toepasselijk dat die bomen daar staan.

 

 

Waarde bomen voor klimaat en ecologie
Wat ons ernstig tegenvalt van de gemeente is dat er bij het maken van de nieuwe plannen voor het Paleisplein helemaal geen aandacht is gegeven aan de waarde van het bestaande bomenbestand. Er is wel een rapport gemaakt door een boomdeskundige, maar daar is vervolgens niets mee gedaan. Uit dat rapport blijkt dat alle vijf de lindes kerngezond zijn, maar niet verplant kunnen worden wegens vergroeiing van de wortelkluit met kabels en leidingen. Omdat ze gezond zijn, hebben de bomen een aantoonbare waarde voor het klimaat en de ecologie van de stad. Die waarde kan bepaald worden met het programma i-Tree, waarbij aan de hand van kroonvolume, standplaats en andere factoren wordt uitgerekend hoeveel waarde de bomen hebben voor economie en klimaat. Dat is, voor zover wij kunnen nagaan, niet gebeurd.

 

Collegeakkoord
Waar ook geen rekening mee is gehouden, is het Collegeakkoord dat sinds de verkiezingen van kracht is. Het geeft aan dat bomen worden gezien als het Groene Kapitaal van de stad. Het voornemen is dat er zeer terughoudend wordt omgesprongen met het afgeven van kapvergunningen en dat bomen alleen gekapt worden als het aantoonbaar niet anders kan. Dat is een belangrijke belofte aan de burgers van Den Haag. In het voorlopig ontwerp van het Paleisplein wordt hier met geen woord over gerept en gaan de ontwerpers er gewoon vanuit dat deze bomen in de weg staan.

 

Eerder protest AVN
Pas op het moment dat het ontwerp in de Adviesraad Monumentale Bomen werd behandeld, kwamen de boomdeskundigen van de AVN tot de ontdekking dat er kapplannen waren voor de vijf lindebomen. Omdat de Krimlindes sinds 2013 op de zoeklijst voor monumentale bomen staan (elke vijf jaar worden er nieuwe bomen voorgedragen als boommonument) ging er direct een alarmbelletje af. De AVN protesteerde officieel bij de wethouder. Het plan voor herinrichting van het plein kwam een halfjaar stil te liggen. Vervolgens deed de projectleider een voorstel om één Krimlinde te behouden. Later bleek dat dit betekende dat men opnieuw wilde onderzoeken of die boom alsnog verplaatst kan worden. Daarom ligt er nu een kapvergunning voor maar één Krimlinde.

 

Protestbrief uit 1987
Het blijkt dat de lindes eerder op de nominatie voor kap hebben gestaan. Bij de totstandkoming van het monument wilde de kunstenaar een totaal ander pleinontwerp introduceren en vroeg een kapvergunning aan. De toenmalige directeur Plantsoenendienst weigerde deze echter. Hij meende dat hij het niet aan de Haagse bevolking zou kunnen uitleggen om gezonde volwassen bomen te laten kappen ten behoeve van een ontwerp waarbij weer ander groen en bomen zouden worden neergezet. Hij vond dat ook kapitaalvernietiging. Derhalve zijn de bestaande bomen toen ingepast in het decor van het monument. Dat kan heel goed zo blijven.

 

LAATSTE NIEUWS: BOMEN BLIJVEN STAAN!
Naar aanleiding van alle protesten heeft wethouder De Mos besloten om de kapvergunningen in te trekken en een nieuw ontwerp te laten maken voor het Paleisplein met behoud van alle bomen. We danken alle mensen die hun stem hebben laten horen om de bomen te behouden. Succes heeft altijd vele moeders. Dat was in dit geval ook zo.