Behoud Watergat voor de natuur

Aad van Uffelen

 

Nog niet zo heel lang geleden stonden er kassen, maar het gebied is te klein voor efficiënte tuinbouw. De strook vormt inmiddels wel een natuurlijke buffer tussen de woonwijken en het ernaast gelegen kwetsbare Natura 2000 duingebied.

Bewogen geschiedenis
Het Geestje Monster-Noord waarin Watergat ligt (18 ha), was tot 1960 duingebied. Tussen 1960 en 1964 is het afgegraven, onder andere om zand te leveren voor de Deltawerken, Daarna is het vrijgekomen gebied in pacht aangeboden aan tuinders die elders waren weggesaneerd. Op sommige delen is ruim drie meter duinzand afgegraven. De afgelopen honderd jaar heeft het Westland meer dan 500 hectare aan duin afgegraven en weggevoerd. Dat is bijna net zoveel als er nu nog duinen over zijn.

Uit vondsten in het afgegraven materiaal blijkt dat het duingebied ter plekke al vele eeuwen bewoond werd. De streek eromheen was een onbewoonbaar moerasgebied waar het water vrij spel had. In de duinen kon relatief veilig worden gewoond en geboerd. Bewoning op het hoog gelegen Geestje gaat zo al honderden jaren terug.

Monster-Noord, inclusief Watergat, was tot 1960 relatief ruig duingebied, al waren er, zoals bijna overal, pachters die het economisch nuttig maakten. Zij gebruikten het voor open landbouw en duinweiland. Schapenhouders waren in die tijd in het gebied redelijk succesvol. Deze boeren zijn uitgekocht toen het gebied werd afgegraven.
Men dacht in 1960 dat als het Geestje was afgegraven er 11 tot 18 tuindersbedrijven zouden kunnen worden gevestigd, elk met één hectare grond. De pachters werden onder anderen gezocht onder de bedrijven die vanwege de Deltawerken elders moesten verdwijnen.
De toenmalige gemeente Monster had destijds overigens ook plannen er een recreatiegebied van te maken zodat bewoners niet tegen, zoals zij het noemden, ‘’lelijke kassen’’ hoefden aan te kijken, maar de tijden waren er niet naar.

De ‘Glazen Stad’
In die jaren ’60 werd namelijk overal in de streek onderzocht waar de ‘Glazen Stad’ kon uitbreiden. Veel land is toen omgezet naar tuinbouw. Op het hoogtepunt bedroeg het oppervlak aan glas ongeveer 3300 hectare, nu minder dan 2200. De ‘Glazen Stad’ bestaat niet meer. Ook de kassen in het Watergat zijn weg.

Woonwijk of natuurgebied
Al in 2008 waren er woningbouwplannen voor het gebied, toen ook met hoogbouw tot 6 verdiepingen. De groep ‘Vrienden van de Molen’ heeft indertijd met succes bezwaar gemaakt: er is een nieuw bouwplan gekomen met minder woningen en zonder hoogbouw.
Maar de tijden zijn veranderd: er is een sterker besef dat we de schaarse groengebieden die er zijn, moeten behouden. Het platform Natuur-Westland, waarin ook de AVN vertegenwoordigd is, pleit er samen met een groep bewoners voor, de woonwijk in het geheel niet te bouwen en het gebied terug te geven aan de natuur. Er loopt nog een beroepsprocedure en er wordt geprobeerd met het houden van excursies de mooie natuur die inmiddels in het gebied aan het ontstaan is voor het voetlicht te brengen.