Vissen in Mariahoeve

Door: Ton van der Spiegel, vis-ecoloog

 

Hoewel inmiddels al diverse verbeteringsmaatregelen zijn uitgevoerd, blijft de waterkwaliteit in grote delen van de wijk slecht en houden vissen het er niet lang uit. Wat moet er gebeuren om in ieder geval een deel van het oude visbestand terug te krijgen?

 

Polder Mariahoeve
De wijk Mariahoeve ligt in een heuse polder, een door dijken omgeven gebied waar het water wordt weggemalen om droge voeten te houden. Het waterpeil ligt er lager dan het boezempeil van Delfland. Mariahoeve ligt in een uithoek van de Westboezem van Delfland en de waterdoorstroming is er niet optimaal. Deze omstandigheid, gecombineerd met hoog opgroeiend hout op de oevers waardoor veel bladafval en kroosvorming in het water voorkomt, zorgt ervoor dat de waterkwaliteit hier al jaren slecht is. Niet alleen de hengelsportvereniging maar ook de wijkbewoners en vooral ook de volkstuinvereniging Mariahoeve hebben in het verleden meermalen geklaagd bij de gemeente en het Hoogheemraadschap van Delfland.

 

Verbeteringsmaatregelen
Gemeente en Hoogheemraadschap hebben inmiddels een aantal maatregelen genomen die tot verbetering moeten leiden. Alle watergangen zijn gebaggerd, langs de oevers is over- en inhangend groen deels gesnoeid, ingevallen blad en vooral kroos zijn verwijderd, en er zijn natuurvriendelijke oevers en overwinteringsplekken voor vis aangelegd. Verder heeft de vijver aan de Vlaskamp een zuurstof inbrengende fontein gekregen die vooral zomers veel aanstaat.
Maar de meest ingrijpende verbetering is de aanvoer van kwalitatief goed water vanuit het naastliggende watersysteem van het Hoogheemraadschap van Rijnland. Op verzoek van Volkstuinvereniging Mariahoeve is de dam, die sinds aanleg van de Noordelijke Randweg in de waterscheiding tussen Delfland en Rijnland was aangebracht, doorbroken en vervangen door een klepstuw. Hiermee werd de waterverbinding tussen de Duivenvoordse polder met het centrum van Den Haag, die al sinds 1403 via de Schenk bestond, weer hersteld.

 

 

Vismigratie
Het mooie van de klepstuw is dat deze ook vis-passeerbaar is gemaakt, waardoor de migratie van vis in dit gedeelte van het watersysteem wordt bevorderd. Al snel werd het effect van deze maatregel zichtbaar: het zuurstofgehalte en ook andere ecologische waarden zijn weer prima in dit deel van de Schenk! En er waren vrij snel grote scholen blankvoorn en baars in het heldere, stromende water achter de klepstuw te zien.
Om ook de vismigratie tussen Schenk en de rest van het water in Mariahoeve mogelijk te maken, moest er nog een knelpunt worden aangepakt. De vaste stuw ter hoogte van Margarethaland, waar een peilverschil van toch zeker een halve meter moet worden overwonnen, moest passeerbaar worden gemaakt. Dat is gedaan door naast de stuw een prachtige vispassage met waterbekkens aan te leggen. In kleine stapjes wordt het peilverschil langs de vaste stuw overbrugd en kan de vis van bekken naar bekken zwemmen.

 

Visstand
Uit diverse onderzoeken in de afgelopen decennia was gebleken dat er in Mariahoeve nog nauwelijks vis rondzwom. Vrijwilligers van hengelsportvereniging GHV – Groene Hart meten regelmatig het zuurstofgehalte van het water. In de wateren aan de Vlaskamp en de Horsten blijkt het veelal heldere, maar vooral donkergekleurde, water gedurende het gehele jaar door nauwelijks zuurstof te bevatten (waarden tussen 1 en 2 mg O2/l). Het water achter het Isabellaland is hier gelukkig een positieve uitzondering op. Daar zijn ook veel natuurvriendelijke oevers. Door de verbeteringsmaatregelen van de laatste jaren is de waterkwaliteit van de Schenk en veel nabijgelegen watergangen nu veel beter geworden. Maar het probleem is dat het verbeterde water langs de wijk wegstroomt richting Den Haag centrum en de wijk zelf niet bereikt.

 

 

Meer doorstroming
Om de waterkwaliteit in de wijk Mariahoeve verder te verbeteren moet er dus nog het een en ander gebeuren. Een betere doorstroming vanuit de Schenk of vanuit het water achter Isabellaland is noodzakelijk. Het is aan het Hoogheemraadschap van Delfland om hier oplossingen voor te zoeken. Enkele jaren geleden is al eens in het conceptprogramma van Delfland een plan voorgesteld voor een verbeterde doorstroming in Mariahoeve. Dit plan is toen echter om financiële redenen gesneuveld. De aanleg van de klepstuw in de Schenk is nog niet voldoende. Het is hoog tijd voor nog meer aanpassingen, we willen graag weer vis zien zwemmen in Mariahoeve.