Oud en Nieuw Vredenoord, hernieuwde buitenplaatsen langs de Vliet

Door: Annemarie Pannekoek

 

Meestal zijn we als AVN vrij nuchter in onze benadering, maar in dit geval gingen er toch verschillende emailtjes rond die uiteen liepen van alarmerend tot geruststellend. In zo’n geval is de enige goede insteek om eens in het veld te gaan kijken naar de situatie. Hoe ligt het bos erbij en wat zijn de plannen?

 

Engelse landschapstuin
Het moet gezegd dat een groter verschil in natuurkwaliteit binnen één gebied nauwelijks voorstelbaar is. De twee kavels die oorspronkelijk onder de naam Vredenoord tot één buitenplaats behoorden, zijn in de vorige eeuw gesplitst en daarna verwaarloosd. Het deel Oud Vredenoord is enkele jaren geleden als eerste door de nieuwe eigenaar weer in oude staat hersteld. Na restauratie van het huis kwam onder de verwilderde tuin het ontwerp van een negentiende-eeuwse Engelse landschapstuin van Jan David Zocher sr. tevoorschijn. Deze tuin heeft een vijver die als twee druppels water op die van Oosterbeek lijkt, alleen in iets kleiner formaat. Na forse ingrepen werd de tuin in 2016 als herboren opgeleverd.

 

Vervallen en dichtgegroeid bos
Nu is het deel Nieuw Vredenoord aan de beurt. Het achterstallig onderhoud is daar nog veel groter. Oorspronkelijke was dit een ovaal weilandkavel dat de afgelopen tachtig jaar is volgegroeid met opschot van essenbomen. In de jaren zestig is er een strook met tennisbanen aangelegd en werden er ook stallen voor paarden toegevoegd. De gebouwtjes zijn echter vervallen en de tennisbaan wordt niet meer gebruikt. Van de oorspronkelijke grote ovale molenweide is alleen nog een klein paardenweitje overgebleven waar een paar pony’s rondlopen. De rest van Nieuw Vredenoord is begroeid met essenbos in de eindfase. Het zijn voornamelijk hoge dunne boompjes met hele kleine kruinen. Dit bos is er slecht aan toe, temeer daar de essentaksterfte flink heeft toegeslagen. De bodem is dichtgeslempt en zuur, zonder kruidige vegetatie. Het bos is zichzelf momenteel aan het doodgroeien omdat er te weinig licht op de bodem valt. Van hoge natuurwaarde en grote biodiversiteit is geen sprake.

 

Renovatie en bouwplannen
Om de renovatie van de buitenplaats te kunnen bekostigen zijn er plannen voor woningbouw met vijf villa’s en een groot landhuis op het terrein. Alhoewel dit deel van de buitenplaats nooit echt landschappelijk is ingericht, wil men er nu wel een landschapsstijl op loslaten die aansluit bij het ontwerp van Zocher op Oud Vredenoord. Daarbij worden ook grote vijverpartijen gegraven. Niet alleen voor de sierwaarde maar tevens als extra wateropvang tijdens periodes met extreme neerslag. Zowel de vijver van Oud- als die van Nieuw Vredenoord worden dan aangesloten op het Molenvlietpark dat in het achterland van beide parken wordt aangelegd. Vanuit historisch perspectief keken de buitenplaatsen eeuwenlang uit op het veenweidegebied dat tot aan Delft reikte. De laatste halve eeuw is dat landschap sterk verstedelijkt met snelwegen (A4), woonwijken en golfbanen. Sinds kort komt vlak achter Vredenoord ook de Rotterdamse Baan boven de grond. Het overgebleven snippertje agrarisch land is dan ook toe aan een inpassing ten behoeve van klimaatadaptatie en recreatief gebruik. Er komt een groot waternatuurpark met vispaaiplaatsen, rietkragen, moerasplekken en wandelpaden. De verbrede Molenvlietsloot kan dan tevens met kleine bootjes bevaren worden vanuit de Vliet.

 

Natuurinclusief
Als natuurbeschermingsorganisatie wil de AVN nog wel aandacht gaan vragen voor extra natuurlijke elementen. We vinden dat de vijveroevers niet allemaal hoog beschoeid moeten worden zoals dat in Zocherontwerpen gebruikelijk is. Natuurvriendelijke oevers zijn niet alleen beter voor amfibieën en eendenkuikens maar kunnen ook makkelijker extra water bufferen als er een heftige bui valt. Een kruidenrijk, bloeiend en ecologisch beheerd grasland biedt voedsel aan insecten en vlinders. Om tegemoet te komen aan voldoende schuil- en nestelgelegenheid zullen we voorstellen om langs het Molenslootpad robuuste takkenrillen van het kaphout aan te leggen. Een bijenwand voor inheemse bijensoorten en een ijsvogelwand om de toenemende aantallen ijsvogels nestgelegenheid te bieden. Overhangende elzentakken langs de brede sloten bieden schuil- en fourageergelegenheid voor eenden en dodaarsen en als er toch gebouwd wordt, kunnen speciale nestkasten voor gierzwaluwen en vleermuizen makkelijk onder de dakrand verstopt worden. Het is maar een greep uit het assortiment ‘natuurinclusief’ dat tegenwoordig hoog op de wensenlijst van het college staat. We zullen dit wensenlijstje ook onder de aandacht van de gemeenteraadsfracties brengen