Omgevingswet: de Omgevingsvisie

Jos Verhoeff

Het Rijk: NOVI
Het Rijk heeft in september 2020 de NOVI aan de Tweede Kamer gepresenteerd. Het Rijk zet in op duurzaamheid, stikstof en CO2 reductie, maar gaat vooral in op de aanwijzing van locaties voor de opwekking van duurzame energie. Over landelijk gebied staat er: ‘De NOVI geeft richting aan een toekomstige ontwikkeling van een landelijk gebied waar het prettig wonen, werken en recreëren is’. Veel staat er niet in over natuur. Dat is niet echt verbazingwekkend, want het Rijk heeft de verantwoordelijkheid voor natuurbeheer overgedragen aan de provincie.

De provincie: POVI
De provincie Zuid-Holland is klaar met haar POVI. Gelukkig zet de provincie stevig in op het instandhouden en versterken van de natuur op haar grondgebied. Zij is verantwoordelijk voor het Natuur Netwerk Nederland (NNN), naast Natura 2000 een krachtig instrument om de ontwikkeling van natuur- en groengebieden te kunnen sturen. De AVN heeft in een zienswijze laten weten dat er wat ons betreft nog een aantal gebieden aan dat NNN moeten worden toegevoegd, zoals het Hubertusduin, de Nieuwe Scheveningse Bosjes en de Scheveningse Bosjes. Dit zou de verbindingen tussen groen- en natuurgebieden moeten verankeren. Om die reden stellen we ook een ecologische verbinding voor tussen en naar de buitenplaatsen en groengebieden in Leidschenveen-Ypenburg en Rijswijk (langs de Vliet) die behoren tot het NNN.

De gemeente: GOVI
De gemeente Den Haag is druk bezig met het maken van een omgevingsvisie. Aan voorbereidend beleid geen gebrek: in de afgelopen jaren heeft de AVN meegekeken met: Agenda Ruimte voor de Stad, Agenda Groen, Nota Haagse Hoogbouw, Puntensysteem Groen- en Natuurinclusief Bouwen, Nota Stadsnatuur, Nota Stadsbomen. Alle nota’s bevatten gedegen paragrafen over de visie op het Haagse groen en gaan als basis dienen voor de GOVI. Eind 2020 is een startnotitie verschenen die de gemeentelijke visie in grote lijnen omschrijft. De AVN ziet er veel positieve punten in, maar heeft in een schriftelijke reactie ook laten weten dat wat haar betreft in de GOVI vooral de ambitie komt te staan de Stedelijke Groene Hoofdstructuur duurzaam in stand te houden en te versterken.

Hoe werken omgevingsvisies samen
De grote vraag is en blijft hoe met deze omgevingsvisies om moet worden gegaan en wat te doen als de visies elkaar tegenspreken. In de Omgevingswet komt te staan dat de omgevingsvisie ‘zelfbindend’ is voor de bestuurslaag die haar heeft opgesteld. Zelfbindend betekent dat de omgevingsvisie alleen verplichtingen schept voor degene die het document heeft gemaakt. De omgevingsvisies van het Rijk en van de provincies werken dus niet rechtstreeks door in de omgevingsvisie van de gemeente. De Omgevingswet kent wel het zorgvuldigheids- en motiveringsbeginsel. De gemeenteraad of Provinciale Staten moeten in hun omgevingsvisie laten zien dat zij de omgevingsvisies van andere relevante bestuursorganen hebben betrokken, maar de wet doet geen uitspraken over wat dat precies is, ‘hebben betrokken’.