NOx is Nix, Alle MER stikstofberekeningen moeten opnieuw

Nu ons Haagse Natura 2000 duingebied ook is aangewezen als Nationaal Park wordt het hoog tijd om de natuurbescherming serieus te nemen. Eén van de grote problemen is al jaren de steeds ernstiger wordende luchtvervuiling in het gebied. Voor een van nature voedselarm ecosysteem als de duinen is teveel stikstof een catastrofe. De aanvoer daarvan gebeurt vooral door de lucht en de grootste veroorzaker ervan is het verkeer. Desondanks ontwikkelt de stad Den Haag zich sterk langs de kust. In Scheveningen en Kijkduin worden de komende paar jaar meer dan duizend woningen bijgebouwd en talloze vierkante meters commercie. Op het strand wil het stadsbestuur meer reuring. Men hoopt de bezoekersaantallen naar de kust daarmee sterk te vergroten. Gezien de flinke investeringen in parkeergarages wordt er vanuit gegaan dat die vooral met de auto blijven komen.

MER en mitigerende maatregelen
De duinen genieten al een aantal jaren extra bescherming door de aanwijzing tot Natura 2000 gebied. Dat is een Europees systeem van natuurgebieden met zeldzame biotopen. Het hele Haagse gedeelte van de Hollandse Duinen is daardoor beschermd natuurgebied geworden. Onlangs is er zelfs afgesproken dat er langs de kust niet meer gebouwd mag worden.
Bij het maken van bestemmingsplannen voor een gebied moet een zogenoemd Milieu Effect Rapport (MER) worden gemaakt, waarin de gevolgen van de voorgenomen ontwikkelingen worden doorgerekend. Let op, doorgerekend en niet doorgemeten! Er zijn nieuwe bestemmingsplannen gemaakt (en goedgekeurd) voor Scheveningen-Haven en voor Kijkduin-Ockenburg. Voor beide is een MER rapport verschenen, mede omdat ze aan de beschermde duingebieden grenzen. Daar hoorde ook een stikstofonderzoek bij, waarin geconcludeerd wordt dat ‘de instroom van stikstof ook in de bestaande situatie al te hoog is in sommige delen van het duingebied.’
Die berekeningen worden in de MER getoetst aan van tevoren vastgestelde normen. Die normen zijn afhankelijk van het type habitat (leefgebied). Als uit de MER berekeningen naar voren komt dat in een bepaald gebied door de voorgenomen plannen een grenswaarde wordt overschreden, heeft de planmaker twee keuzes: het plan veranderen of maatregelen nemen om de gevolgen te verzachten. Dat laatste wordt ‘mitigerende’ maatregelen genoemd. Probleem is dat de stikstofhoeveelheid die de duinen inkomt, en die nu al te hoog is, door de ontwikkelingsplannen alleen maar hoger wordt. Dieselgate laat zien dat naar alle waarschijnlijkheid de werkelijke instroom van stikstofoxyden veel hoger is geweest dan in de modelberekeningen wordt voorspeld en er is geen reden om aan te nemen dat dat snel zal verminderen.

Dieselgate en uitstootnormen
In september 2015 was het Volkswagen die als eerste toegaf op een wel heel sluwe manier geknoeid te hebben met de software die de werkelijke uitstoot van NOx verhult. Inmiddels lijkt het erop dat de meeste autofabrikanten dat deden en dat VW bij lange na niet de ergste was. De Europese commissie heeft daar het volgende op bedacht: dieselauto’s mogen vanaf 2017 ruim twee keer zoveel stikstof uitstoten dan de geldende norm van 80 milligram per kilometer. Vanaf 2021 wordt de norm 120 milligram, dus nog altijd veel hoger dan de huidige norm. De Nederlandse modelberekeningen voor de instroom van NOx zijn niet direct gebaseerd op de Europese emissienormen, er wordt met vele factoren rekening gehouden, maar de verwachtingen voor de daling in de toekomst hadden er wel een relatie mee. Dat die voorlopig niet doorgaan is een enorme trendbreuk en de verwachtingen zullen  naar boven moeten worden bijgesteld en opnieuw doorgerekend in de verwachtingen voor de toekomst.

NOx opnieuw bezien
In België bij Antwerpen heeft de Bond Beter Leefmilieu het Vlaams Gewest voor de rechter gedaagd om de milieu effecten van de voorgenomen aanleg van een stuk snelweg bij Antwerpen opnieuw te bekijken. Toen was nog niet bekend dat de normen voor uitstoot daadwerkelijk enorm versoepeld zouden worden. Nu dat inmiddels wel bekend is, zouden de berekeningen voor alle MER rapporten die invloed hebben op het duingebied opnieuw moeten worden gedaan. Omdat de voorgestelde mitigerende maatregelen daarmee ook onvoldoende zouden kunnen blijken, roept de AVN de gemeente Den Haag op om nieuwe berekeningen voor de stikstofdepositie voor het Westduinpark en Solleveld-Kapittelduinen te laten maken, deze door de Commissie MER te laten beoordelen en extra maatregelen te nemen op basis van de aanbevelingen van die Commissie.