Home » De Koekamp, een metamorfose

De Koekamp, een metamorfose

Wie kent de Koekamp niet? Een eeuwenoud omheind gebied. De naam Coekamp – nu Koekamp – is ontleend aan de stierengevechten die daar omtrent de vijftiende eeuw plaatsvonden. Door een wonder is de Koekamp in de Tweede Wereldoorlog van kaalkap gespaard gebleven. Door de eeuwen heen bleef dit terrein met hertenkamp een onaangeroerde constante.

Door: Joost S.H. Gieskes

 

Omstreeks 1839 ontwierp de beroemde landschapsarchitect Johan David Zocher jr. een fraaie waterpartij inclusief een wandelpad rondom het terrein. Op een ingreep aan de stadsrand na – de Koningstunnel – bleef de Koekamp daarna vrijwel onveranderd. Het is een van de groene kroonjuwelen van de stad. Staatsbosbeheer heeft er een regionaal kantoor en werkschuren. Rond de jaarwisseling van 2016/2017 ontwikkelde de gemeente Den Haag een plan tot het plaatsen van twee torenflats op het Koningin Julianaplein. Onder het plein moet een grote openbare fietsenstalling komen. Het restant van het plein moet een groene inrichting krijgen die volgens wens zoveel mogelijk aan moet sluiten op de Koekamp. Alleen de Bezuidenhoutseweg vormt hier een barrière.

 

Het schetsontwerp van De Groep waarin aangegeven hoe met een kleine omlegging van het fietspad, de Koekamp niet hoeft te worden afgegraven.

Het is niet bekend of het stadsbestuur aan de ontwerper van het groen op het KJ-plein de eis stelde tot de aanleg van een fietspad door het groen van de Koekamp aan de kant van de Bezuidenhoutseweg of dat het een initiatief was van de ontwerper. Hoe dan ook, er werd een nieuw fietspad door het groen getekend. Om daarvoor ruimte te maken moest volgens de ontwerpers een stuk grond van de historische Koekamp worden afgegraven en de waterloop verlegd.

 

Omwonenden, groenverenigingen en ook de Fietsersbond waren allerminst ingenomen met dit plan. Er was geen noodzaak voor – verbreding van het bestaande fietspad zou immers ruim voldoende zijn – maar bovendien worden stukken grond afgegraven ten koste van bomen en het water verlegd. Daarbij wordt de historie van het terrein geweld aangedaan en dat stuit op grote bezwaren uit de bevolking. Volgens hen zouden de ontwerpers juist respect moeten hebben voor de historische aanleg en vanuit dat uitgangspunt moeten bestuderen hoe dat fietspad door het groen vormgegeven kan worden. Dat respect was er niet; het omgekeerde gebeurt: men wilde gewoon ruimte maken!

 

Een groot aantal organisaties, te weten: AVN, KNNV, Fietsersbond, Bewoners rond het Plein, Wijkberaad Bezuidenhout, Bewonersvereniging City Tower, tezamen ‘De Groep’ genaamd, hebben zich daarop verenigd om gemeenschappelijk te protesteren.
De Groep heeft zich in het ontwikkelingsproces pragmatisch opgesteld, in het besef dat dit fietspad niet meer was terug te draaien. In het verloop heeft De Groep echter concessie op concessie moeten doen. Maar tegelijk heeft De Groep een uiterst simpel maar effectief alternatief aangeboden aan de gemeente, waardoor afgraving en verlegging van het water niet nodig was en de historie van Zocher werd gerespecteerd. Daarmee was het plan ook meteen een stuk goedkoper!

 

Dit alternatief bestond uit het verleggen van het geprojecteerde fietspad over een lengte van circa 60 meter. Dat was alles. Het gehele plan van de gemeente bleef daarmee verder in stand. Inclusief een aansluiting van het fietspad door een bosje van Staatsbosbeheer (SBB), aansluiting gevend op de verbrede overkluizing van de Utrechtse baan naar het Haagse Bos. De barrière Bezuidenhoutseweg werd niet opgelost. Helaas stuitte het alternatief op een muur van harde weerstand bij de gemeente en Staatsbosbeheer. We werden verrast door een welhaast regenteske houding. Vrijwel geen van onze voorstellen of aanpassingen werd overgenomen. Op ons simpele alternatief werd alleen maar kritiek gegeven. SBB noemde de afgraving en verlegging zelfs een verbetering van Zocher.

Eigenlijk werd De Groep verrast door deze starre opstelling, omdat overleg tegenwoordig toch steeds meer gemeengoed is. Daar zijn voorbeelden van! Wat er de oorzaak van was dat het ditmaal niet mocht lukken? Het doet er nu niet meer toe. Een meerderheid van de gemeenteraad ondersteunt het ontwerp van de gemeente, dat staat inmiddels vast. Een paar partijen met ‘groen’ in hun blazoen steunden ons alternatief. De conclusie is dat De Groep de morele winnaar is met hun redelijk alternatief, waar de gemeente de verliezer genoemd mag worden door gebruik van het machtswoord. De Groep zal zich er met opgeheven hoofd bij neer moeten leggen. Ze zullen het project met een kritische maar ook positieve en constructieve instelling blijven volgen en begeleiden. Er zit heel wat expertise in De Groep.