Bijzondere flora langs Koninginnegracht

Door: Tim den Outer

 

De oorsprong van de Koninginnegracht ligt in de eerste helft van de negentiende eeuw. Het is het eerste stuk van het Schevenings Kanaal dat tussen 1828 en 1834 gegraven werd en Scheveningen over water met Den Haag verbindt. Voor die tijd was hier een sloot met een pad erlangs. Omdat na aanleg van dit deel van het kanaal aan weerszijden van het water al snel bebouwing verrees, werd het kanaal hier gracht genoemd. Bij Madurodam gaat de Koninginnegracht over in de Haringkade. Vanaf 1870 reed aan beide kanten van de gracht een tram naar Scheveningen. Toen al reed lijn 9 aan de centrumkant. Aan de overkant reed de interlokale Blauwe Tram. De huizen aan wat nu de Raamweg is, werden later afgebroken om de rijbaan te verbreden.

 

De flora
Langs de Koninginnegracht zien we een gezellige mix van bloemrijke, kalkminnende en insectenvriendelijke vegetatie van schrale bodem. Ook vonden wij invloeden en kenmerken van duinvegetatie en wellicht het Zeedorpenlandschap (Wondklaver). Een aantal soorten staan hier waarschijnlijk als gevolg van inzaaiacties van de gemeente (de prachtige verfplant Wede). Verder zien we een paar leuke soorten die als zeldzaam bekend staan maar steeds vaker worden gemeld: Glanzige en Ronde Ooievaarsbek. Deze toename is mogelijk het gevolg van het stoppen van chemische onkruidbestrijding en van klimaatverandering, En dan vonden we nog de ultra hippe plant Kardoen. Een prachtig trendy zusje van de Artisjok. Absolute topsoort van de oever is Berglook, een zeer zeldzame plant die in de negentiende eeuw in Nederland is ingeburgerd in het binnenduin van Scheveningen en Leiden. In totaal telden wij 136 soorten.

 

Beheer
Nieuwsgierig naar onderhoudsdetails en ook de formele beheersdoelstellingen voor deze bermen zochten we contact met de groenbeheerder. Op het eerste gezicht doet de gemeente het helemaal niet zo slecht. Op dergelijke plekken zijn volgens ons een paar dingen belangrijk. Ten eerste maaien en afvoeren om de schrale situatie in stand te houden. Ten tweede dit uitvoeren op het juiste moment rekening houdend met bloei en insecten. En ten derde zorgen voor een verzorgd beeld. Dat laatste vraagt wat toelichting. Juist waar wilde planten staan is het belangrijk dat de inrichting uitstraalt dat op die plek voor natuur is gekozen en dat het niet een plek is die ‘men maar laat gaan’. Daarom is de verwijdering van zwerfvuil en het tijdig maaien van uitzichtplekken juist hier zo belangrijk.

Wieldoppen en fastfoodverpakkingen
Wat betreft het zwerfvuil valt met name de troep in de berm langs de Raamweg op. Het is daar bezaaid met weggewaaid papier en plastic en met vanuit auto’s weggegooid verpakkingsmateriaal als fast food-dozen, f lessen, blikjes en sigarettendoosjes. Ook zie je vaak restanten en verpakkingen van bouwmateriaal van de panden aan de overzijde van de Raamweg en er is een collectie afgevallen wieldoppen. Bij harde wind belandt veel daarvan in het water en na korte tijd ligt er weer ander afval. Aan de wieldoppen die daar al lang liggen, kun je zien dat het zwerfafval niet wordt verwijderd. Afgelopen voorjaar hebben we contact gelegd met vertegenwoordigers van de afdeling groen- en milieubeheer. Het is nu gelukt om hiervoor aandacht te krijgen. Eind juni is het afval uit de berm langs de Raamweg verwijderd. Wij hebben onze waardering hierover gedeeld met de betreffende gemeentelijke afdelingen en gevraagd om deze schoonmaak met enige regelmaat te herhalen.